„
Liczba plastikowych części w nowoczesnych samochodach ciągle rośnie. Wraz z nią rośnie też popyt na ich naprawy. Obecnie istnieją dwie podstawowe technologie napraw – klejenie i spawanie. W kolejnym tekście poświęcimy im uwagę, aby ułatwić serwisom odpowiedź na pytanie czy mają się poświęcić naprawom plastików i jaki sposób wybrać.
„”
Wykorzystanie tworzyw sztucznych w konstrukcji samochodów coraz bardziej się rozpowszechnia i obecnie obejmuje cały wachlarz najróżniejszych części. Od elementów wyposażenia wnętrza, przez zewnętrzne części karoserii – zderzaki a obecnie także błotniki. Dalej chodzi o najróżniejsze obudowy – baterii, silników, filtrów, poduszek powietrznych, zbiorników paliwa, przednich i tylnych świateł, części chłodnic, wentylatorów oraz najróżniejsze węże. Do plastików zalicza się także sztuczne kauczuki. Spektrum wykorzystania tworzyw sztucznych w samochodach jest bardzo szerokie, efektem tego są ich odmienne właściwości, a co za tym idzie sposoby napraw.
Pod względem składu dzieli się plastiki na siedem grup:
1. Politereftalan etylenu (PET)
2. Polietylen o dużej gęstości (liniowy) (HDPE)
3. Polichlorek winylu (PVC)
4. Polietylen o małej gęstości (rozgałęziony) (LDPE)
5. Polipropylen (PP)
6. Polistyren (PS)
7. pozostałe
Z punktu widzenia zastosowania w przemyśle samochodowym interesują nas przede wszystkim grupy 2, 4 i 7. Dotychczasowy podział jest z punktu widzenia napraw stosunkowo nieprzejrzysty, ponieważ do grupy 7 należą różne typy plastików o specyficznych właściwościach, a przez to także wymagające różnego postępowania przy naprawie. Dla napraw znacznie ważniejszy jest inny podział, mianowicie na termoplasty i duroplasty (termosety). Termoplasty można rozgrzewać i kształtować. Przy czym po schłodzeniu zachowają swoje właściwości mechaniczne, dlatego można je naprawiać za pomocą klejenia i spawania. Do termoplastów zalicza się na przykład Polietyleny (PE), Polichlorki winylu (PVC), Polistyren (PS) i Polimetakrylan metylu (PMMA). Inne termoplastyz grupy 7 to na przykład PP-EPDM Polypropylen/ kauczuk etylenowo-propylenowo-dienowy, PA – Poliamid, PC – Poliwęglan, ABS – Acrylonitryl-Butadien-Styren-Polimer, POM – Polioksymetylen, PUR – Poliuretan, PC/PBTP (Xenoy/Pocan) – Poliwęglan-Politereftalan butylenu.
Do termosetów zalicza się na przykład bakelit, duroplasty lub choćby wulkanizowane sztuczne kauczuki. Termosetów (duroplastów) nie da się spawać, a naprawy możliwe są tylko za pomocą klejenia. Określenie typu i składu zastosowanego plastiku jest sprawą kluczową dla skuteczności naprawy. Problemem są jednak najróżniejsze tworzywa mieszane, wyprodukowane z recyklatów lub usztywniane włóknem szklanym, ewentualnie z zawartością żywicy syntetycznej. Jeżeli na przykład zawartość włókien szklanych jest większa niż 30%, materiał nie nadaje sie do spawania.
We wszystkich przypadkach konieczne jest dokładne określenie o jaki typ tworzywa chodzi i w jaki sposób zostało nadwyrężone – mechanicznie czy też przez działanie temperatury. W zależności od tego wybiera się odpowiednią technologię i stosowną procedurę naprawy.
Rodzaj tworzywa określa się za pomocą prostych testów. Jednym z nich jest test ogniowy. Jeżeli kawałek materiału zostanie podpalony, można określić o jaki typ plastiku chodzi według dymu, zapachu i płomienia.
Jak palą się poszczególne tworzywa:
-
Polietylen PE – bez dymu, materiał kapie jak świeca, pachnie jak wosk.
-
Poliamid PA – bez dymu, tworzy pęcherze i trzaska, pachnie jak palony róg.
-
Poliwęglan PC – żółtawy, gęsty dym, pachnie jak bakelit.
-
ABS – czarniawy dym zawierajacy płatki sadzy, pachnie gumą.
-
Polipropylen PP – bez dymu, kapie jak świeca i pachnie jak spalony olej.
-
Polioksymetylen POM – bez dymu, pali się jak gaz, szczypiący odór.
-
Poliuretan PUR – słaby dym, pryska, pachnie jak proch strzelniczy.
Można także przeprowadzić test twardości. Podajemy niektóre wartości dla najczęściej stosowanych tworzyw podczas testu twardości za pomocą kulki. Wartości są podane w N/mm2 – PE-HD 40, PP 65, PVC-U ok. 120.
Żeby zdecydować kiedy i którą technologię naprawy plastików stosować w warsztacie, należy uświadomić sobie następujące fakty:
-
Spawanie – nie można stosować dla wszystkich rodzajów plastików, ale przy właściwym wyborze i przestrzeganiu zalecanej technologii spojenia mają lepsze właściwości mechaniczne (trwałość i elastyczność). Do spawania należy nabyć odpowiednie wyposażenie – odpowiednią spawarkę wraz z dyszami a także odpowiednie materiały do spawania, których nie wolno podczas naprawy zamienić. Konieczne jest również dokładne przestrzeganie ustalonej temperatury przez cały czas naprawy. Ta technologia jest także trudniejsza, gdyż wymaga od mechanika zręczności.
-
Klejenie – umożliwia łączenie wszystkich rodzajów plastików, dlatego że podczas klejenia dochodzi do łączenia materiałów niejednorodnych. Trudne jest jednak zachowanie pierwotnych właściwości mechanicznych łączonych części. Klejenie jest trudniejsze ze względu na wymaganą większą staranność przygotowania, ale prostsze przy właściwej pracy. Podobnie jak przy spawaniu, wiele uwagi należy poświęcić wyborowi odpowiedniego kleju.
W kolejnych odcinkach omówimy szczegółowo konkretne procedury postępowania podczas napraw plastików.
„
Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą:
Regeneracja przekładni kierowniczych
Regeneracja turbosprężarek
Regeneracja pomp wtryskowych
Regeneracja pompowtryskiwaczy
Regeneracja wtryskiwaczy