W tej części omówione zostaną procedury i sam proces regeneracji filtrów cząstek stałych, oraz awarie i sposoby ich usuwania.
Żadne rozwiązanie filtracji nie jest w stanie zapobiec procesowi stopniowego zapychania filtra DPF przez pozostałości niespalonych cząstek stałych. Szybkość zatykania zależy od trybu pracy. Krótkie, często przerywane odcinki jazdy w warunkach miejskich, niewystarczające nagrzanie silnika oraz układu wydechowego znacznie przyśpieszają zatykanie filtra. Przywracanie jego zdolności filtrowania konstruktorzy rozwiązali poprzez tzw. regenerację.
Regeneracja to proces, w trakcie którego wypalane są cząstki stałe, zgromadzone w filtrze DPF. Następnie jako substancje gazowe odprowadzana są do atmosfery.
Rozróżniamy następujace rodzaje regeneracji:
– pasywną
– aktywną
- Automatyczna
- Wymuszona
- Serwisowa
- Diagnostyczna
- Mechaniczna
Regeneracja pasywna: Przebiega w sposób ciągły w trakcie pracy silnika – opisana w części II.
Podczas filtracji z dodatkami następuje obniżenie temperatury poprzez spalanie cząstek stałych w reakcji z dodatkiem do paliwa.
Podczas filtracji katalitycznej następuje poprzez chemiczny rozkład węglowodorów w katalizatorze oraz spalanie cząstek stałych w katalizatorze.
Regeneracja aktywna: Następuje po osiągnięciu ok. 45% zapełnienia filtra DPF cząstkami, których nie udało się usunąć w regeneracji pasywnej.
Podczas filtracji z dodatkami jednostka sterująca ustawi odpowiednie dawkowanie paliwa na ok. 5 do 10 minut, przez co temperatura spalania wzrośnie do ok. 500oC. Proces aktywowany jest po każdych 500 do 700 przejechanych km (w zależności od stylu jazdy).
Podczas filtracji katalitycznej proces ten wygląda tak samo, następuje każdorazowo po 800 do 1 000 km, a temperatura spalania wzrasta do ponad 600oC.
Regeneracja automatyczna: Automatyczna regeneracja aktywowana jest przez jednostkę sterującą właściwie bez wiedzy kierowcy. Przejawia się tylko częściowym spadkiem mocy silnika. Jednostka sterująca zamyka zawór EGR, zmienia się wartość ciśnienia doładowania. Zmienia się również czas wtrysku paliwa, oraz wysterowany zostaje dotrysk w celu zwiększenia temperatury spalin.
W warunkach miejskich często dochodzi do przerwania cyklu regeneracyjnego przed jego zakończeniem, czasami nawet cykl ten nie włączy się w ogóle. Warunkiem jego włączenia jest bowiem nieprzerwana jazda samochodu z prędkością minimalnie 40 do 50 km/h oraz odpowiednie nagrzanie silnika i układu wydechowego.
Jeżeli regeneracja byłaby nieudana lub przerwana, jest powtarzana. Proces trwa wtedy dłużej przy maksymalnej dopuszczalnej temperaturze filtra. Przebiega on do poziomu zatkania filtra w ok. 55%.
Regeneracja wymuszona: Przeprowadza ją kierowca, w sposób wskazany przez producenta. Zwykle wymaga to utrzymywania prędkości pomiędzy 50 a 60 km/h, oraz obrotów silnika od 2000 do 3000 obr./min przez 3 do 15 minut (każdy producent wskazuje swój specyficzny tryb). Polecenie przeprowadzenia ręcznej regeneracji przesyła jednostka sterująca wtedy, gdy kilka razy nie powiodła się regeneracja automatyczna, a filtr DPF zatkany jest w ponad 55%. Na desce rozdzielczej zapali się kontrolka awarii funkcji filtra DPF (ma symbol filtra) lub wyświetlona zostanie odpowiednia wiadomość w formie tekstowej.
W przypadku nieprzeprowadzenia regeneracji wymuszonej lub zatkania filtra w ponad 75%, jednostka sterująca wprowadzi silnik w tryb awaryjny – ograniczy moc i obroty silnika, kontrolka świeci jaśniej, stale lub miga. Przywrócenie normalnego działania możliwe jest tylko poprzez interwencję serwisu.
Regeneracja serwisowa: Włącza się za pośrednictwem urządzenia diagnostycznego. Niektóre urządzenia diagnostyczne potrafią przeprowadzać regenerację nawet do poziomu 90% zatkania filtra PDF.
Regeneracja diagnostyczna: Silnik wprowadzany jest w taki sam tryb pracy jak przy regeneracji automatycznej, tylko czas trwania regeneracji wynosi 40 do 45 minut. Z powodu drugiego lub nawet trzeciego wtrysku dodatkowego dochodzi do przenikania paliwa do oleju silnikowego. Dlatego częścią regeneracji diagnostycznej jest zawsze także wymiana oleju i filtra oleju. Na zakończenie technik resetuje komunikaty o błędach. Przywrócenie funkcji filtra następuje do poziomu 90% i więcej.
Regeneracja mechaniczna: Przeprowadza się w warunkach warsztatu – przez przepłukanie specjalnymi środkami czyszczącymi, które potrafią rozpuścić sadze i zależnie od zatkania przywrócić działanie filtra na 80% do 90%. Obecnie taki sposób regeneracji stanowi nowość. Bardziej zatkane filtry należy wymienić.
Awarie filtra DPF:
- Włączenie się kontrolki filtra DPF. Filtr jest zatkany, należy zmienić tryb jazdy w sposób wskazany przez producenta.
- Kontrolka świeci się także po przeprowadzeniu wymuszonej regeneracji filtra. Należy powtórzyć cykl regeneracyjny.
- Kontrolka miga. Zmiana trybu jazdy we wskazany sposób oraz jak najszybsze oddanie pojazdu do warsztatu w celu przeprowadzenia regeneracji serwisowej.
- Włączenie się kontrolki MIL (symbol silnika). Sygnalizuje niedostateczny poziom dodatku do paliwa. Natychmiast należy odwiedzić warsztat i uzupełnić dodatek.
- Włączenie się kontrolki MIL. Sygnalizuje nawet awarię dozowania dodatków do paliwa, awarie podgrzewania, ewentualnie awarie czujnika różnicowego. Niezbędne jest wtedy przeprowadzenie diagnostyki serwisowej i naprawy.
- Nawet po kilkakrotnej regeneracji nie wyłączyła się kontrolka awari filtra DPF. Przyczyną jest prawdopodobnie nieprawidłowe działanie manometru różnicowego i doszło do nadmiernego zatkania filtra. Drugą przyczyną może być nadmierne zatkanie filtra spowodowane użyciem niewłaściwego dodatku do paliwa. Rozwiązaniem jest regeneracja serwisowa.
- Gwałtownie wzrósł poziom oleju silnikowego. Przyczyną jest przenikanie paliwa do oleju podczas częstych regeneracji automatycznych.
Uwaga!
Przed dopełnieniem dodatków należy ich resztki usunąć. Pompa napełniająca dawkuje dodatki do zbiornika zawsze po zatankowaniu i obliczeniu różnicy poprzedniego i nowego poziomu paliwa w zbiorniku.
Przy regeneracji automatycznej paliwo przenika do oleju silnikowego i stopniowo pogarsza jego jakość.
W kolejnej części przedstawimy zwięzły przegląd rozwiązań filtrowania cząstek stałych u poszczególnych producentów samochodów oraz podamy żywotności filtrów i orientacyjne koszty ich wymiany.
Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą:
Czyszczenie DPF
Regeneracja Denoxtronic / AdBlue
Regeneracja przekładni kierowniczych
Regeneracja turbosprężarek
Regeneracja pomp wtryskowych
Regeneracja pompowtryskiwaczy
Regeneracja wtryskiwaczy